Μια πεζοπορία βουτηγμένη στο αλάτι της παράδοσης, διοργανώνουμε την προσεχή Κυριακή 3 Μαρτίου στις Αλυκές και η οποία θα συνδυάσει την πεζοπορία μας με ένα αφιέρωμα ιστορικό στη παράδοση του αλατιού της Ζακύνθου αλλά και συνάμα επιστημονικό με αναπτυξιακό περιεχόμενο για μια περιβαλλοντολογική περιοχή η οποία έχει υποβαθμιστεί ενώ θα μπορούσε να αναδείξει πολλά από τα πλεονεκτήματα της.
Θα συναντηθούμε στις 11 το πρωί στο κέντρο των Αλυκών επάνω στην επαρχιακή οδό Ζακύνθου-Αλυκών και συγκεκριμένα απέξω από το Letsos supermarket και από το κινέζικο εστιατόριο Golden Dragon Taj Mahal Indian And Chinese (συνημμένα υπάρχει φωτογραφία από το σημείο συνάντησης).
Η πεζοπορία μας θα γίνει στη περιοχή των Αλυκών που βρίσκονται 18 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Ζακύνθου. Η περιοχή πήρε το όνομά της από τις Αλυκές που βρίσκονται εκεί (παραγωγή αλατιού από το θαλασσινό νερό), οι οποίες προμήθευαν όλο το νησί με αλάτι. Το γνωστό μας φυσικό ή μαγειρικό αλάτι είναι η χημική ένωση χλωριούχο νάτριο (NaCl) και είναι βασικό συστατικό της ανθρώπινης διατροφής. Το χλωριούχο νάτριο είναι κρυσταλλικό στερεό, άοσμο με χαρακτηριστική αλμυρή γεύση. Το αλάτι, που είναι σημαντικότατο συστατικό για τον άνθρωπο, διότι ανταποκρίνεται στις φυσιολογικές απαιτήσεις, συνιστά τη σημαντικότερη αρτυματική (δηλαδή οτιδήποτε προσθέτουμε στο φαγητό για νοστιμιά) ουσία της τροφής. Η ιδιότητά του, ως συντηρητικού των τροφίμων, επέβαλε την πλατιά και επιτακτική χρήση του στην ανθρωπότητα δίνοντάς του σημαίνουσα βαρύτητα και επιρροή. Η παρουσία του και η συμβολή του στη διατήρηση της ζωής του πλανήτη έχουν συνδεθεί στενά με τη θρησκεία, την πολιτική, την οικονομία, τη χημεία, τη φαρμακολογία, την ιατρική, την τέχνη και γενικά τον πολιτισμό. Σε αυτή τη περιοχή κάποτε παράγονταν το 7% της πανελλήνιας παραγωγής αλατιού.
Η πεζοπορία μας θα ξεκινήσει με κατεύθυνση το ποτάμι με την ονομασία Σκούρτης που αποτελεί το φυσικό όριο που χωρίζει τις Αλυκές από τον Αλυκανά και κατά μήκος του ποταμιού θα έχουμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε τα γραφικά γεφυράκια που υπάρχουν. Στη πορεία μας θα βρεθούμε μπροστά από το πεντακάμαρο (σήμερα εξακάμαρο αφού προστέθηκε μετά από επισκευή μια καμάρα) το οποίο χτίστηκε για την παραγωγή του αλατιού ενώ θα βρεθούμε έχοντας θέα τον πρώην χώρο παραγωγής του αλατιού. Σε αυτό το σημείο η Ντένια Ποταμίτη, πρόεδρος του Πολιτιστικού συλλόγου Κατασταρίου-Αλυκών θα μας παραθέσει μια ολιγόλεπτη ιστορική διαδρομή των Αλυκών Ζακύνθου.
Η ιστορική γεωγραφία των Αλυκών Ζακύνθου χάνεται στα βάθη του Βυζαντινού Μεσαίωνα όταν από τον 9ο αιώνα δημιουργήθηκαν στη περιοχή οι πρώτες παράκτιες τεχνικές εγκαταστάσεις παραγωγής αλατιού -κατά τη τοπική διάλεκτο ονομάζονταν οι Αλυκές, αλοπήγια ή αλυκίδες. Η έκταση των Αλυκών Ζακύνθου υπολογίζεται ότι έφθανε τα 300 στρέμματα (σύμφωνα με τον περιηγητή Salvator) ενώ το 1983 έφθανε τα 220 στρέμματα και η καλλιεργούμενη έκταση τα 120 στρέμματα. Από το 1987 οι Αλυκές παραμένουν ανενεργές. Την περιοχή των Αλυκών εκμεταλλεύτηκαν οι ντόπιοι κάτοικοι επειδή προστατευόταν από τους νοτιο-ανατολικούς ανέμους του Ιονίου, τη γεωφυσική θέση και στάθμη της παραθαλάσσιας ζώνης του όρμου (βρίσκεται στο ίδιο, αν όχι χαμηλότερο επίπεδο από τη στάθμη της επιφάνειας της θάλασσας), τη φυσική πυκνότητα της θάλασσας σε αλάτι, το αργιλώδες του εδάφους και την εκτεταμένη επίπεδη επιφάνεια της περιοχής.
Η πολιτιστική-επιστημονική διαδρομή μας θα προχωρήσει και μόλις φθάσουμε στο παλιό αντλιοστάσιο, θα είναι μαζί μας ο Σπύρος Βούτος, ντόπιος κάτοικος και πρώην υπάλληλος των «Αλυκών» Ζακύνθου, που θα μας δείξει και ξεναγήσει, στο χώρο και στο τρόπο συλλογής, παραγωγής και επεξεργασίας του αλατιού. Οι παράκτιες εγκαταστάσεις των Αλυκών περιελάμβαναν κανάλια υδροληψίας (αλμαγωγούς) που τροφοδοτούσαν όταν έπρεπε τις 24 υπάρχουσες ρηχές λεκάνες (ή θερμάστρες ή δεξαμενές) εξάτμισης και πύκνωσης του θαλασσινού νερού. Οι λεκάνες αυτές ήταν χωρισμένες μεταξύ τους με αναχώματα από αργιλώδες έδαφος και ενωμένες με μικρά κανάλια διάθεσης και κατανομής των νερών, τα οποία καταλήγανε στα αλοπήγια (κοινώς τηγάνια – τρία τον αριθμό) δηλαδή αβαθή διαμερίσματα τελικής πήξης της άλμης (ή κρυστάλλωσης του θαλασσινού νερού).
Προς το τέλος της διαδρομής θα σταματήσουμε στη καφετέρια με την ονομασία PALM TREΕ όπου ο Πολιτιστικός σύλλογος Κατασταρίου θα μας προσφέρει ένα κέρασμα με ταυτόχρονη προβολή φωτογραφιών από τον χώρο των Αλυκών από προτζέκτορα, και ο πρόεδρος του Αναπτυξιακού συλλόγου Αλυκών κ. Άκης Ποταμίτης, θα μας εξηγήσει τι θα μπορούσε να γίνει στον ανενεργό χώρο των Αλυκών γιατί οι Αλυκές Ζακύνθου αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία πιλοτικής-πρωτοποριακής αξιοποίησης που, μεταξύ άλλων, θα μπορούσε να γίνει ένα κέντρο παραδοσιακής βιολογικής παραγωγής άλατος, ένας επισκέψιμος χώρος μουσείου άλατος, μια υδρολογική και οικολογική διαχείριση όλου του χώρου για εκπαιδευτικούς σκοπούς με ταυτόχρονη προστασία του υδρότοπου.
Η πεζοπορία είναι 4 χιλιόμετρα και είναι πολύ εύκολη χωρίς ανηφόρες και κατηφόρες.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα για την συνεργασία και την συμβολή στην πεζοπορία μας :
1. Την κ. Ντένια Ποταμίτη, πρόεδρο του Πολιτιστικού συλλόγου Κατασταρίου τόσο για το κέρασμα του συλλόγου όσο και για την ιστορική απεικόνιση που θα μας κάνει.
2. Τον κ. Σπύρο Βούτο, ντόπιο κάτοικο για την μοναδική ξενάγηση που θα μας κάνει στο χώρο των «τηγανιών» Αλυκών Ζακύνθου
3. Τον κ. Άκη Ποταμίτη, πρόεδρο του Αναπτυξιακού συλλόγου Αλυκών για τις πληροφορίες που θα μας παρέχει.
4. Τον κ. Σάκη Πατρίκιο, ιδιοκτήτη της καφετέριας «PALM TREE», για την φιλοξενία και παραχώρηση του χώρου του.
ΠΩΣ ΘΑ ΕΡΘΕΤΕ ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ
Όποιος ή όποια θέλει να πάμε όλοι μαζί από τη πόλη, δίνουμε ραντεβού στις 10.00 το πρωί στη καμάρα του Αγ. Λαζάρου και συγκεκριμένα απέναντι από το JUMBO (Τζάμπο). Αν κάποιοι δεν θέλουν να πάρουν το αυτοκίνητο τους μαζί, μπορούν να το σταθμεύσουν εκεί και να πάνε με άλλα αυτοκίνητα που θα έχουν κενές θέσεις. Όποιος ή όποια θέλει να έρθει μόνος του, να ακολουθήσει τη παρακάτω πορεία :
• Ξεκινώντας από την πόλη της Ζακύνθου παίρνουμε την δρόμο προς Γαιτάνι-Σαρακηνάδο και κινούμαστε επί της επαρχιακής οδού Ζακύνθου-Βολιμών.
• Μετά από τέσσερα (4) χιλιόμετρα (από το κέντρο της πόλης) στρίβουμε αριστερά στο σταυροδρόμι όπου υπάρχει σχετική πινακίδα (προς Αλυκές και Αλυκανά) κατευθυνόμαστε δηλαδή προς Καλλιπάδο και λοιπά χωριά.
• Κατευθυνόμαστε ευθεία πάνω στο δρόμο που είμαστε χωρίς να στρίψουμε πουθενά. Σε δέκα (10) χιλιόμετρα υπάρχει σχετική πινακίδα που αναφέρει ότι ευθεία πηγαίνουμε προς Αλυκές και δεξιά προς Αλυκανά.
• Κατευθυνόμαστε ευθεία προς Αλυκές και στα 300 μέτρα πάνω στο δρόμο βρισκόμαστε στο σημείο συνάντησης μας
ΥΓ : 1) Όλα τα παραπάνω είναι δωρεάν και το μόνο που χρειάζεται να έχετε, είναι η καλή σας διάθεση.
2) Όποιοι είσαστε κάτοικοι της Ζακύνθου, αν θέλετε, μπορείτε να γίνετε μέλη της ομάδας «Με ΠΑΡΕΑ χρωματίζουμε τη ζωή» και να συνεισφέρετε με τις ιδέες σας, τις προτάσεις σας και την εθελοντική σας διάθεση για την οργάνωση των περιπάτων…
3) Όποιος ή όποια θέλει να έρθει και δεν έχει μεταφορικό μέσο, να στείλει μήνυμα για να συνεννοηθούμε ώστε να έρθει με μεταφορικό μέσο άλλου φίλου.
4) Εννοείτε ότι ο καθένας και η καθεμία έχει την απόλυτη ευθύνη των πράξεων του κατά τη διάρκεια του περιπάτου.