Την προσεχή Κυριακή 13 Μαΐου θα βιώσουμε μια ανεπανάληπτη εμπειρία στον υδροβιότοπο της λίμνης Κεριού ξεναγούμενοι από το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου. Η συνάντηση μας θα γίνει στις 11 πμ στο χώρο στάθμευσης των οχημάτων στη παραλία της λίμνης Κεριού (συνημμένα υπάρχει φωτογραφία και χάρτης του σημείου συνάντησης καθώς και τον τρόπο μετάβασης σε αυτό).
Ο κυκλικός μας περίπατος θα μας εντυπωσιάσει και ταυτόχρονα θα μας καταπλήξει όχι μόνο από τη θέαση της φύσης και της θάλασσας αλλά για όσα θα δούμε, θα μάθουμε και θα αισθανθούμε. Βάτραχοι, χελώνες του γλυκού νερού, ψάρια, τυρφώνες, καλάμια, γεωτρήσεις πετρελαίου σε μια πανσπερμία χρωμάτων και εκπλήξεων που θα μας επιφυλάσσει η κάθε στιγμή του περιπάτου μας.
Προτού ξεκινήσουμε τον οικολογικό μας περίπατο θα αναφέρουμε στο ότι ο υγρότοπος της λίμνης Κερίου αποτελεί τμήμα του Εθνικού Θαλασσίου Πάρκου Ζακύνθου και παράλληλα είναι ενταγμένος στο Δίκτυο Natura 2000. Επίσης ότι σημαντικές παρεμβάσεις στον βιότοπο αποτελούν η προσπάθεια αποξήρανσης τέλη 19ου με αρχές 20ου αιώνα, οι συνεχείς προσπάθειες νόμιμες ή μη άντλησης των αποθεμάτων υδρογονάνθρακων και τέλος η ύπαρξη γεωτρήσεων νερού στο πάνω μέρος του. Σε όλη τη διάρκεια του περιπάτου θα βρίσκεται μαζί μας και θα μας ξεναγήσει η φίλη της παρέας μας κ. Αναστασία Κολοκοτσά γεωπόνος με μεταπτυχιακή ειδίκευση στην «Αειφορική Διαχείριση Προστατευομένων Περιοχών» και εργαζόμενη στο επιστημονικό δυναμικό του Εθνικού Θαλασσίου Πάρκου Ζακύνθου.
Ξεκινώντας το περίπατο θα ανηφορίσουμε προς το λόφο που υψώνεται πάνω από τη λίμνη του Κεριού και στη κορυφή του θα κάνουμε μια στάση από όπου θα μιλήσουμε (παρατηρώντας και τα σημάδια που υπάρχουν) για τους γεωφυσικούς μετασχηματισμούς που έχουν γίνει στη περιοχή και κατ’ επέκταση στη φυσική δημιουργία της λίμνης Κεριού.
Μετά από τη θέαση της λίμνης Κεριού από ψηλά, θα αρχίσουμε να κατηφορίζουμε προς τη λίμνη (συνολικής έκτασης 282 στρεμμάτων) και πρώτα θα πάμε να επισκεφθούμε γεωτρήσεις που είχαν γίνει για άντληση πετρελαίου. Από την αρχαιότητα σε επιφανειακά κοιλώματα της Ζακύνθου αναβλύζει μαύρο πετρέλαιο (Μαζούτ) το οποίο οι κάτοικοι ονόμαζαν «Νάφθα» και το χρησιμοποιούσαν για φωτισμό (πυρσούς), για στεγανοποίηση σκαφών (πίσσα) κ.α. Όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος σε λίμνη της Ζακύνθου υπήρχε πίσσα, την οποία συνέλεγαν οι κάτοικοι. Η πίσσα είχε οσμή ασφάλτου και ήταν σ’ όλα ανώτερη από την πίσσα της Πιερίας. Στην πίσσα της Ζακύνθου αναφέρονται αργότερα ο Πλίνιος στην «Φυσική Ιστορία» του, ο Βιτρούβιος στο «Περί Αρχιτεκτονικής» σύγγραμμά του, αλλά και ο Διοσκουρίδης στο «Περί Ύλης της Ιατρικής». Ο Γάλλος λογοτέχνης και πολιτικός Σατωβριάνδος που επισκέφθηκε την Ζάκυνθο το 1806 στο έργο του «ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ», γράφει ότι: «Η Ζάκυνθος είναι σήμερα ξακουστή για τις πετρελαιοπηγές της». Από το 1941 έως το 1945 ο Γερμανικός πολεμικός στόλος τροφοδοτείτο με πετρέλαιο από τις πετρελαιοπηγές που είχαν διανοίξει οι Γερμανοί στην Ζάκυνθο. Αυτές τις πηγές έκλεισαν αργότερα μετά την απελευθέρωση, οι «σύμμαχοι» Άγγλοι το 1946 με τσιμέντο ταχείας πήξεως. Ο χημικός Ευάγγελος Μπόμπος αναφέρεται στα «Τα πετρέλαια της Ζακύνθου» με εκτενές άρθρο στην εβδομαδιαία εγκυκλοπαιδική επιθεώρηση «Ο ΗΛΙΟΣ» της 25ης Ιανουαρίου 1941. Αναφέρει προσπάθειες άντλησης και εκμετάλλευσης από τους Αγγλοαμερικάνους τα έτη 1866 – 1867, μετέπειτα το 1891 με δαπάνες του ελληνικού κράτους αλλά και αργότερα τα έτη 1948 – 1952 από τους Αυστριακούς. Το 1913 ο Ζακυνθινός Δ. Κολαΐτης με συνεταίρο τον Άγγλο Ρόστον με επιφανειακές γεωτρήσεις κατάφεραν να εξάγουν 20 περίπου τόνους πετρελαίου την ημέρα. Εγκατέλειψαν από την έλλειψη σύγχρονων τεχνικών μέσων που θα τους επέτρεπαν την γεώτρηση σε μεγαλύτερα βάθη. Αυτή την περίοδο λειτούργησε μικρό εργοστάσιο στην περιοχή Κρυονέρι της Ζακύνθου που παρήγαγε πετρέλαιο για μηχανές ντίζελ και λιπαντικά. Οι Αγγλοι πρωτοενδιαφέρθηκαν το 1927, ενώ ένα χρόνο μετά ανέλαβε το πολεμικό μας ναυτικό και τα χρησιμοποίησε το 1928. Η ιδιωτική τους εκμετάλλευση άρχισε το 1965 και η υπόθεση έκλεισε με απίστευτες μεθοδεύσεις το 1979.
Ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος, πρώην ιδιοκτήτης της ΧΡΩΠΕΙ ανακαλύπτει το 1965 το κοίτασμα σε μια βαλτώδη έκταση 1.000 στρεμμάτων. Πηγαίνει στη Ζάκυνθο και οργανώνει ένα εργοτάξιο επανδρωμένο με μηχανικούς και τεχνικούς της ΧΡΩΠΕΙ. Η δραστηριότητα άντλησης και εμπορίας του πετρελαίου της Ζακύνθου κράτησε σχεδόν δύο χρόνια.
Συνολικά στην περιοχή έχουν γίνει 22 γεωτρήσεις, καθώς η λίμνη Κεριού είναι από τις ελάχιστες περιοχές της χώρας με επιφανειακές ενδείξεις ύπαρξης υδρογονανθράκων. Ωστόσο ποτέ δεν κατέστη δυνατόν να γίνει σοβαρή εκμετάλλευση, καθώς στην ουσία ποτέ δεν ανακαλύφθηκε ο γεωλογικός ταμιευτήρας του πετρελαίου ώστε να αξιολογηθούν τα πραγματικά του αποθέματα.
Έτσι, εκτός από τη «μυθολογία» για την «ανεκμετάλλευτη πετρελαιοπηγή της Ζακύνθου», οι νεότερες γενιές έχουν να αντιμετωπίσουν και το πρόβλημα της ρύπανσης που προκαλεί το πετρέλαιο που αναβλύζει, σε ποσότητες μικρές ή μεγαλύτερες, ανάλογα με τη διακύμανση της στάθμης των υπόγειων υδάτων και το οποίο δεν έχει λυθεί μέχρι τώρα.
Προχωρώντας και αφήνοντας τις γεωτρήσεις θα ξεναγηθούμε σε μια σπάνια επίσκεψη στον υγρότοπο για να θαυμάζουμε τους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς του. Στη λίμνη αναπτύσσεται βλάστηση διαφόρων τύπων, ανάλογα με την ποιότητα του νερού (γλυκό ή υφάλμυρο), τη διάρκεια κάλυψης από νερό και τις ανθρωπογενείς επιρροές (καύση, επιχωμάτωση, κ.λ.π.). Επικρατέστερο είδος είναι το Phragmites australis (καλάμι), ενώ σε ορισμένες θέσεις κυριαρχούν είδη Juncus ή κυπεροειδή όπως το είδος Bolboschoenus maritimus και το σπάνιο στην περιοχή Cladium mariscus (τυρφώνας). Ο τυρφώνας του Κεριού, ο οποίος σχηματίστηκε κατά τα τελευταία 4.200 χρόνια, χαρακτηρίζεται ως ένα ιδιαίτερης επιστημονικής αξίας περιβάλλον τυρφογένεσης, το οποίο μπορεί να αποτελέσει συγκρίσιμο μοντέλο για παλαιότερα περιβάλλοντα ανθρακογένεσης. Επίσης στη βλάστηση συμμετέχουν και δύο είδη ορχιδέων Orchis laxiflora και Orchis palustris. Ακόμη σπουδαία είναι και η πανίδα της Λίμνης καθώς, η ελοφυτική βλάστηση αποτελεί καταφύγιο για πολυάριθμα αμφίβια και νεροχελώνες. Τέλος σημαντική είναι και η καταγραφή, ενός είδους ψαριού μικρού γωβιού εσωτερικών και υφάλμυρων νερών (Οικογένεια Gobiidae). Επιπλέον, πρόσφατες μελέτες (Καρρής και συν., 2015) κατέγραψαν 34 είδη μεταναστευτικών και ενδημικών ειδών ορνιθοπανίδας στον υγρότοπο της Λίμνης Κερίου.
Αφού επισκεφθούμε τον υγροβιότοπο της λίμνης Κεριού, θα καταλήξουμε στο πηγάδι του Ηροδότου όπου ακόμη και σήμερα αναβλύζει πετρέλαιο.
Ερχόμενοι στην αρχή του περιπάτου μας ανάλογα των διαθέσεων μας θα μπορούσαμε να κάνουμε μπάνιο στη θάλασσα που είναι δίπλα στη λίμνη.
.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα :
• Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου τόσο για την χορήγηση άδειας να επισκεφτούμε τον υγροβιότοπο όσο και την διάθεση εξειδικευμένου επιστήμονα για τη ξενάγηση του.
• Την κ. Αναστασία Κολοκοτσά για την διάθεση, την προθυμία και τη προσφορά της να μας ξεναγήσει στο υδροβιότοπο καθώς και για την συνεισφορά της στη χάραξη της διαδρομής.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ
Ο κυκλικός μας περίπατος είναι περίπου 4,5 χιλιόμετρα και είναι εύκολος. Σημειώνουμε ότι σε ορισμένα σημεία της λίμνης Κεριού που θα διασχίσουμε θα υπάρχει πετρέλαιο στο έδαφος οπότε να φοράτε ανάλογα υποδήματα.
ΠΩΣ ΘΑ ΕΡΘΕΤΕ ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ
Όποιος ή όποια θέλει να πάμε όλοι μαζί από τη πόλη, δίνουμε ραντεβού στις 10.00 το πρωί στη καμάρα του Αγ. Λαζάρου και συγκεκριμένα απέναντι από το JAMBO (Τζάμπο). Αν κάποιοι δεν θέλουν να πάρουν το αυτοκίνητο τους μαζί, μπορούν να το σταθμεύσουν εκεί και να πάνε με άλλα αυτοκίνητα που θα έχουν κενές θέσεις.
Όποιος ή όποια θέλει να έρθει μόνος του, να ακολουθήσει τη παρακάτω πορεία:
• Ξεκινώντας από την πόλη της Ζακύνθου παίρνουμε το δρόμο προς Λαγανά και Κερί
• Προχωράμε ευθεία και όταν βρεθούμε στη διασταύρωση προς το χωριό Κερί δεν στρίβουμε αλλά προχωράμε ευθεία προς Λίμνη Κεριού.
• Μόλις βρεθούμε στη παραλία, στρίβουμε αριστερά και στα 150 μέτρα είναι το σημείο συνάντησης μας.
.
.
ΥΓ : 1) Όλα τα παραπάνω είναι δωρεάν και το μόνο που χρειάζεται να έχετε, είναι η καλή σας διάθεση.
2) Όποιοι είσαστε κάτοικοι της Ζακύνθου, αν θέλετε, μπορείτε να γίνετε μέλη της ομάδας «Με ΠΑΡΕΑ χρωματίζουμε τη ζωή» και να συνεισφέρετε με τις ιδέες σας, τις προτάσεις σας και την εθελοντική σας διάθεση για την οργάνωση των περιπάτων…
3) Όποιος ή όποια θέλει να έρθει και δεν έχει μεταφορικό μέσο, να στείλει μήνυμα για να συνεννοηθούμε ώστε να έρθει με μεταφορικό μέσο άλλου φίλου.
4) Εννοείτε ότι ο καθένας και η καθεμία έχει την απόλυτη ευθύνη των πράξεων του κατά τη διάρκεια του περιπάτου.
